Een uitvaartfeestje. Waarom doen mensen dit?

We proberen afscheid nemen steeds leuker te maken en willen een uitvaart soms omvormen tot een feestelijk samenzijn. ‘Doe mij maar een gezellig feestje als ik dood ben, in plaats van zo’n droevige bedoeling’. Je hoort zulke uitspraken steeds vaker.

Het liedje 'Treur niet' van Diggy Dex wordt ook steeds vaker bij een afscheid gedraaid. Deze nieuwe uitvaarthit is een ode aan het leven.

Op een lollig moment in de kroeg kunnen we zelfs de gekste dingen bedenken voor onze eigen uitvaart. Wat dat betreft zijn we een stuk creatiever dan pakweg 10 jaar geleden.

Gaat feestvieren en rouwen goed samen?

De Nederlandse uitvaartcultuur heeft echter sterke tradities en is nog vrij behouden qua sfeer en setting vergeleken bij andere culturen. Toch willen mensen steeds vaker dat het leven gevierd gaat worden als ze er niet meer zijn.

Ze willen dat de levenslust voorop staat bij de mensen die zij liefhebben, in plaats van de pijn. 

Tja, wie wil dat niet? Gelukkig hoeft de sfeer op een afscheid tegenwoordig niet alleen maar sober en somber te zijn. Het is al moeilijk genoeg, dus een beetje licht en lucht zijn zeker welkom tijdens een afscheidsdienst.

Daarvoor hoef je echt geen chique feestlocatie af te huren hoor, want een gemoedelijke sfeer neerzetten kan ook in een aula van een degelijk crematorium.

Mijn uitvaart, een feestje graag

Het idee van een uitvaartfeestje prikkelt mij ook, want de dood hoort bij het leven. Een afscheid mag wat mij betreft dan ook bewust beleefd worden. We spreken niet voor niks in het vakgebied van een afscheidsviering.

Een feestje als tegenhanger voor de pijn

Weten dat je dood gaat is al gruwelijk pijnlijk an sich, weten dat de mensen die je lief hebt verdrietig zullen zijn maakt het nóg moeilijker.

Is de wens voor een uitvaartfeestje geboren omdat iemand probeert om het verdriet voor zijn naasten te verzachten? Of gaat het er meer over dat iemand altijd volop in het leven stond en ook zo herdacht wil worden?

Het waarom achter de wens om van je uitvaart een feestje te maken intrigeert me. Juist de gedachten die in deze wens verscholen liggen bepalen hoe je het afscheid op een persoonlijke manier in kan vullen.

De wens geeft richting

De wens om van een uitvaart een feestje te maken mag gehoord worden. Wel hoop ik dat er op het moment suprême voor de naaste familie nog voldoende ruimte is om het afscheid in te kleuren.

Je kan van tevoren niet altijd bedenken wat de impact is van de keuzes die nog gemaakt moeten worden als het zover is.

Misschien is het oorspronkelijke feest-idee dan niet meer zo passend. Dan kan de wens beter in een andere vorm gegoten worden. Dan blijft de wens intact, maar sluit die aan bij de omstandigheden. Benoem die vrijheid en bouw daar ruimte voor in als je hier iets over vastlegt.

Het uitvaartfeestje als wens lijkt me een mooie opening om over een (naderend) afscheid te praten. Zie het wel als een richting en niet als een vaststaand programma.

Zo voorkom je dat je een onnodige zware last op de schouders van je naasten neerlegt. Gedwongen feest moeten vieren werkt niet, verwacht dat ook niet van de mensen om je heen. Iemand missen mag.

Verdrietig zijn mag

Gun mensen de ruimte om te rouwen. Het missen heeft ook aandacht nodig, juist op zo’n dag waarop dat publiekelijk mag.

Er mag getreurd worden, want afscheid nemen doet pijn. Hoeveel slingers je ook op hangt en hoeveel champagne je ook schenkt. Daar haal je het verdriet niet mee weg.

Ruimte maken voor verdriet is misschien wel het laatste cadeau dat je jouw nabestaanden kan schenken. Verdriet kan trouwens ook ‘mooi’ verpakt worden, middels muziek, rituelen of gedichten.

Verdriet kan zoveel meer omvatten dan alleen de tranen die je ziet. Een boodschap van levensvreugde kan net zo goed door een traditionele dienst heen verweven worden.

Maak op het ‘podium van afscheid’ ook ruimte voor verdriet, dat is geen ondergeschikt iets dat je wegmoffelen moet.

Mindful afscheid nemen

Bewust leven gaat over de totaliteit van het leven ervaren. Een mindful afscheid is in mijn ogen een uitvaart waarin zowel ruimte is voor het voeden van de levensvreugde, als ook voor het voelen van de pijn van het verlies.

Leg de zakdoeken dus maar naast de champagne klaar. Kunnen de mensen in het moment zelf voelen wat ze als eerste nodig hebben ;)

Mijn visie op een uitvaartfeestje

Ik ben er voorstander van om het begrip ‘uitvaartfeestje’ binnen de context van de situatie opnieuw betekenis en invulling te geven. Ik hoop dat de gekozen vorm en verwachtingen ook helder naar de genodigden gecommuniceerd wordt.

Zo kunnen de gasten misschien net even wat makkelijker met een enigszins open en een ontspannen houding naar de uitvaart toe gaan. Dat komt de sfeer tijdens het afscheid ook ten goede. Die maken de mensen namelijk zelf, samen.

Het zijn niet de slingers die de sfeer bepalen

Het is niet zozeer de entourage van het gebouw dat er toe doet, het zit hem meer in de houding van de mensen. In hoeverre staan zij open om afscheid te nemen? Hoe zij daar invulling aan geven bepaalt de toon en maakt hoe het afscheid ervaren wordt.

Verdriet is er toch

Hoe feestelijk je een uitvaart ook in wilt kleden, een afscheidsviering kent altijd een treurig element. Iemand is er niet meer, dat is verdrietig en doet pijn. Deze leegte kan je niet opvullen of mooier maken dan het is. Dat neem je ook niet weg met bubbels en een bitterbal.

Dus volgens mij kan je op een uitvaart dan ook nooit zo vrolijk als anders zijn. Moet je ook niet willen. Toch?

Wees realistisch

Al kunnen verdriet en plezier prima naast elkaar bestaan. Pas als je het verdriet op zo’n dag toe kan laten kan je ook meer genieten. Alleen daarom al moet je stilstaan bij de pijn van het gemis. Als je de pijn probeert weg te duwen popt het toch alleen maar sterker op.

Maak ruimte voor het verdriet én maak inderdaad ook ruimte om samen het leven te vieren. Ik denk dat dat binnen 1 afscheidsdienst kan als je het goed inkleedt.

Oud gebruik in een nieuw jasje?

Een herdenkingsdienst is ook bij een traditionele uitvaart nooit alleen maar verdrietig, want vooral hoe iemand was en heeft geleefd wordt in het licht gezet. Mooie herinneringen worden gedeeld en anekdotes opgehaald. Er wordt echt niet alleen gehuild, een hoopvolle boodschap voor de toekomst wordt bijna altijd wel meegegeven. Ook bij een ‘gewone uitvaart’ die niet neergezet is als een feestelijk samenzijn.

Er is zoveel meer mogelijk tussen een donkere droevige dienst en een feestje.

Samen stil staan bij iemands leven en het verdriet de ruimte geven is echt net zo belangrijk als samen proosten op het leven.