De dresscode bij verdriet. In je spijkerbroek?

'Het moet niet gekker worden’, grapte ik tegen mijn man om een beetje lucht in een hele droevige situatie te blazen. 10 (zelfverzekerde zaken)mannen waren op de app druk in gesprek over wat ze aan zouden doen. Deze mannen kennen elkaar al zo’n 20 jaar en hun kledingkeuze is volgens mij niet eerder onderwerp van gesprek geweest.

Vrouwen zijn bekend & vertrouwd met kledingkeuzestress, mannen veelal niet.

Waarom wordt het een ding?

De kledingkeuze voor een uitvaart kan bij mannen bijna voor meer stress zorgen dan een zakelijke beslissing waar veel geld mee gemoeid is. Zo’n deal doen ze zonder blikken of blozen, maar de vraag wat ze aan moeten naar een uitvaart zaait twijfel en onrust.

Deze onzekerheid ontstaat denk ik uit respect, vanuit het graag goed willen doen.

Willen conformeren is vaak een teken van genegenheid.

Wellicht komt de twijfel deels ook doordat de kledingetiquette voor een uitvaart niet meer zo strak zijn als voorheen. De bekende donkere en statige dresscode wordt steeds vaker losgelaten. Maar ja, wanneer ga je wel strak in pak en wanneer niet? Je wilt de plank ook niet onnodig misslaan. Ik begrijp de verwarring over dit onderwerp wel.

Hoe heurt het eigenlijk?

Vroeger was zwarte kleding gewenst; of in ieder geval donker, sober, somber. En netjes, want een uitvaart is een officiële gelegenheid. De oudere generatie hecht hier vaak nog waarde aan. ‘Ik ga altijd in pak’ zegt ome Wim als we over dit onderwerp praten. Geen haar op zijn hoofd die eraan denkt om iets anders naar een begrafenis aan te doen. En dat is prima, want daar voelt hij zich goed bij.

Alleen al uit respect naar hem zou ik naar zijn begrafenis ook extra netjes gekleed gaan. Juist door die nette kleding zal dat onzichtbare lijntje tussen ons voor mij nog even voelbaar zijn.

Wat is hip?

Tegenwoordig is de dresscode niet meer zo strak als voorheen. Soms is het verzoek van de overledene of de familie juist om geen zwart aan te doen. Bij jonge mensen wil men nog wel eens vragen om in lichte, of juist in gekleurde kleding, te komen. Ook een kleuraccent wordt steeds meer verzocht.

Zo kunnen de kleuren van de kleren indirect een bijdrage leveren aan de sfeer.

Daarnaast vinden mensen het gewoon fijn als er duidelijkheid is en je iets (al dan niet indirect) kan doen.

Als tante Loes van rood hield en dat op de kaart genoemd staat, dan kan je in de dagen voor de uitvaart op zoek gaan naar een passende rode accessoire. Zo ben je onbewust toch met je verdriet bezig. Het gemis krijgt zo een tastbare vorm. Hierdoor ben je stiekem al een beetje aan het rouwen, zonder dat het in de activiteit zelf extra pijnlijk is.

De modepolitie

Een weduwe in spijkerbroek met een wit XL t-shirt of een kleindochter in een chique cocktailjurk. Ik kijk nergens meer van op. Bij mijn stagedagen in het crematorium kwamen achter elkaar verschillende stijlen voorbij. Van extreem tot standaard, en alles ertussenin. De modepolitie zou smullen als je ziet wat mensen tegenwoordig aantrekken. Ik verbaas me er graag over, want het geeft ook gewoon een beetje afleiding in de toch vooral verdrietige setting.

Een uitvaart is geen verkleedpartijtje

Het is overigens niet eens zozeer de kleding die soms opvalt, maar het ongemak dat voelbaar is als men iets draagt dat men anders niet zo snel aan zou doen.

Als je nooit op hakken loopt, moet je dat bij een uitvaart ook niet ineens gaan doen. Dan ben je meer met je schoenen bezig dan met het afscheid zelf.

Net als een jurkje dat net te kort is en te strak zit. Het voelt heel ongemakkelijk om de hele tijd aan dat jurkje naar beneden te moeten trekken. En ik spreek uit ervaring. Been there, done that. Haha.

De meeste mensen willen niet overdressed, en zeker niet underdressed naar een uitvaart gaan. Daarom kiest men vaak maar voor een veilig donker pak. Niemand wil als gast op een uitvaart de aandacht naar zich toetrekken (uitzonderingen daargelaten).

Niet willen opvallen is vaak de motivatie om op safe te spelen, om voor keurig klassiek & donker te gaan.

Comfortabel is geen huispak

Dus wees een beetje lief voor jezelf en ga voor enigszins comfortabel. Trek aan wat voor jou ‘gewoon’ is en je zowel letterlijk als figuurlijk goed past. Hou daarbij de (kleding)stijl van degene voor wie je komt in gedachten. Als een vriendin altijd van die kekke jurkjes droeg hoef je niet in een strak en statig pak naar het afscheid toe. Juist niet, zij en haar nabestaanden zullen eerder een bonte verzameling aan kleding en mensen weten te waarderen.

Dus draag vooral iets waar je je lekker in voelt én wat goed zit. Een knellende broek tijdens een dienst zal je extra irriteren, dat moet je niet willen, want het is al moeilijk genoeg. Al is helemaal comfortabel gaan ook niet mijn ding hoor. Het is ook niet de bedoeling om in je huispak aan te komen ;) Je mag wat mij betreft wel een beetje je best doen.

Als je schoenen maar gepoetst zijn

Dingetje wat mij wel altijd opvalt en wat ik belangrijk vind zijn gek genoeg nette schoenen. Ik denk als ik vieze stappers zie: ‘Joh, doe even een doekje over die schoenen heen, dat in ieder geval de ergste modderspetters eraf zijn’. Dat is voor mij persoonlijk een teken van respect en belangrijk als het om de kledingkeuze gaat.

Ik stoor me dus eerder aan ongepoetste schoenen dan aan een spijkerbroek.

Vooral afgetrapte schoenen onder een net strak pak vind ik zonde en doen het nette van een pak teniet. Je weet niet half hoe vaak je dat ziet.

Bij de loodgieter lekt het thuis

Mijn man let er in ieder geval uit zichzelf niet op. Jongelui die het studentenleven net zijn ontgroeid vaak ook niet. Sterker nog, vroeger waren vieze schoenen een tastbare herinnering aan een leuk nachtelijk avontuur in de kroeg. Misschien dat het schoonmaken van je schoenen daardoor wat minder aandacht vroeg. En een nooit aangeleerd patroon krijg je er lastig in. Dat zie ik bij ons thuis ook.

Hakken en een grindpad zijn geen goede combi

Wordt iemand begraven dan is het fijn als je weet hoe ver het lopen is naar het graf, want dat is soms best een heel stuk. En ook hoe het pad eruit ziet is van belang. Een grindpad op een begrafenis ziet er mooi uit, maar het is geen catwalk en heeft dus geen vlakke strakke bodem. Hakken op een grindpad zijn daarom geen goed idee, vooral niet met slecht weer.

Ook als je meehelpt om de kist te dragen, zorg dan dat je niet hoeft na te denken bij hoe je op je schoenen loopt (wat ik bij van die classy hakken dus wel heb). Ik heb wel eens op mijn pantysokjes in iemands huis een kist gedragen. Best gênant, maar dat liever dan de kans om te gaan wankelen door die schoenen met een net te hoge hak. Iemand in een kist dragen is al spannend genoeg, dus die schoenen deed ik even uit.

Al doende leert men

Tegenwoordig heb ik altijd een paar sportieve stappers in mijn auto staan, voor het geval dat. Als uitvaartbegeleider heb ik nu trouwens van die keurige saaie zwarte schoenen, met een stevige vierkante hak en een rubberen zool. Lekker degelijk en stabiel, dan klik-klakt het ook niet zo. 

Make-up loopt uit als je huilt

Dames, pas op met mascara. Huilen ga je waarschijnlijk toch. Ook als iemand wat verder van je afstaat.

Andermans verdriet komt altijd binnen en kan daarnaast ook nog iets van je eigen (verborgen) verdriet aanraken.

Hierdoor stromen de tranen misschien wel over je wangen op een begrafenis van iemand die je niet eens goed kent. Dat kan ook gebeuren als je het niet verwacht, juist dan zou ik bijna zeggen. Ga er gewoon vanuit dat je het niet droog houdt en hou daar in je make-up rekening mee. 

Dubbele betekenis

Sommige mensen vinden het fijn om van te voren naar de kapper te gaan en iets nieuws te kopen.

Aan kleding gedragen naar een uitvaart kleeft voortaan een herinnering.

Dat ene jasje roept dan iedere keer weer emoties op. En het zijn dan vaak niet de vrolijke gedachten die dan weer boven komen drijven als je met dat kledingstuk in je handen staat.

Een herinnering kan mooi zijn, maar ook confronterend. Kleding die ik bij een persoonlijk droevig evenement aan had zal ik dan ook niet zo snel naar een verjaardag aantrekken.

Waar het eigenlijk over gaat

Praten over de kleding die je draagt naar een uitvaart gaat misschien niet eens zozeer over de kleding zelf, maar eerder over het verdriet dat erin verscholen ligt. Zo ook bij die stoere mannen waar ik in het begin van deze blog over sprak. Het interesseert ze volgens mij geen donder wat ze aan hebben, of wat anderen dragen. Maar je moet wat met de gevoelens van onmacht en verdriet. Dan is het fijn om met elkaar in contact te staan als je allen een soortgelijk verdriet ervaart. Het maakt in zo'n situatie niet eens uit waarover je praat. Gesprekken over kleding zijn dan meer een soort van troostend gebaar naar elkaar.